Лёгкая Мова

2021-09-01 18:43:41 Зь першым днём восені, даражэнькія!

ВÉРАСЕНЬ (vierasień)
(назоўнік мужчынскі род)
⠀
Дзевяты месяц года.
⠀
Быў канец верасьня, і маладыя бярозкі на ўзьлесьсі стаялі ў залатым убраньні. (Шамякін)
⠀
Ці любіце вы восень?
#слову_В Адкрыць / каментаваць

2021-08-28 18:08:16 Хтосьці ведаў?

КАШУ́ТА (kašuta)
(назоўнік, жаночы род)

Сындром, што характарызуецца высокаю хуткасьцю адпластаваньня часьцінак скуры на працягу параўнальна доўгага часу. Найчасьцей сустракаецца на скуры галавы, пакрытае багатым валасяным покрывам.
#словы_К Адкрыць / каментаваць

2021-08-26 16:07:23 Ці ведаеце Вы, як гучыць па-беларуску "УШКИ НА МАКУШКЕ"?

А вось гэтак:

Слых на семярых
Вушы наставіць (паставіць, натапырыць)
#фразэалягізмы Адкрыць / каментаваць

2021-08-24 15:10:40 ЗГАРУ́СЬЦІЦЬ (zharuścić)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

1. Размоўнае слова: зрабіць што-н. на скорую руку, абы-як (з-за недахопу сродкаў, уменьня).

Поле — канюшынішча, — на якім сяк-так згарусьцілі першы ўкос, было чыстае, рудое... (Пташнікаў).

2. Набыць, прыдбаць што-н. зь вялікаю цяжкасьцю.

Колькі ж год яшчэ трэба працаваць, каб зноў згарусьціць беднаму чалавеку сто рублёў. (Бядуля).
#словы_З Адкрыць / каментаваць

2021-08-21 22:10:38 ПАКÍДЗІШЧА (pakidzišča)
(назоўнік, ніякі род)

Абласное слова: той (тая), каго пакінулі, з кім рассталіся назаўсёды.

Сёньня ў Сымона зьявілася пачуцьцё вялікага сораму перад людзьмі. Хіба гэта жарт? Жонка пакінула. Пакідзішчам стаў. (Чарнышэвіч).
#словы_П Адкрыць / каментаваць

2021-08-20 16:11:19 ЛУПÁТЫ (łupaty)
(прыметнік, мужчынскі род)

З вылупанымі вачыма; вірлавокі.

Салдат нёс свой аўтамат у руцэ і пільна шнырыў лупатымі вадзянымі вачыма па баках. (Якімовіч).
У паветры віселі лупатыя, з празрыстымі, як шкельцы, крыльцамі стракозы. (Хомчанка).
#словы_Л Адкрыць / каментаваць

2021-08-18 08:18:40 Раптам задаліся пытаньнем, ці існуе беларускі адпаведнік слова "любвеобильный" — і ў слоўніках нічога не знайшлі

Толькі "Скарнік" ды "Белазар" падкінулі пару варыянтаў:

шчадралюбны
поўны любасьці

А ці ведаеце вы нейкія словы, якія б былі блізкімі па значэньні да ''любвеобильный''? Адкрыць / каментаваць

2021-08-17 09:25:27 АГРЭ́СТ (agrest)
(назоўнік, мужчынскі род)

1. Кустовая садова-ягадная расьліна сямейства агрэставых.
⠀
Ад шашы дом аддзяляўся садам з чатырох яблынь і кустамі агрэсту і парэчак. (Маўр).
⠀
2. Кісла-салодкія ягады гэтай расьліны.
#слову_А Адкрыць / каментаваць

2021-08-14 20:07:02 ФІРА́НКА (firanka)
(назоўнік, жаночы род)
⠀
Заслона з тонкага матэрыялу на вокны, дзьверы і пад.
⠀
У пакоі Паходні было чыста прыбрана, лёгкі ветрык калыхаў белыя фіранкі на расчыненых вокнах. (Хадкевіч).
І фіранкі Валя павесіла новыя: з марлі, падсіненыя і таксама зьлёгку падкрухмаленыя. (Васілевіч).
#слову_Ф Адкрыць / каментаваць

2021-08-11 19:30:21 НАГБÓМ (nahbom)
(прыслоўе)

Піць зь вялікае пасудзіны, нахіліўшы яе.
#словы_Н Адкрыць / каментаваць

2021-08-09 09:12:23 ЖНІ́ВЕНЬ (žnivień)
(назоўнік, мужчынскі род)
⠀
Восьмы месяц года, апошні летні месяц.
⠀
Быў канец жніўня — час, калі сьпяшаліся на вучобу студэнты, вярталіся ўдзельнікі шматлікіх экскурсій, людзі, якія адпачывалі на курортах. (Даніленка).
#слову_Ж Адкрыць / каментаваць

2021-08-04 15:14:54 ЗБАЁДАЦЬ (zbajodać)
(дзеяслоў, закончанае трываньне)

1. Размоўнае слова: згубіць, невядома дзе падзець.

— Але воз трэба забраць зараз, каб стары за зіму не збаёдаў дзе яго. (Сабаленка).
— А так, пячатка ў мяне з сабою, аформім цялят, а то яшчэ збаёдаеце, — гаварыў Тамаш. (Гурскі).

2. Загубіць, зьнішчыць.

Збаёдаць чалавека.

3. Марна патраціць, перавесьці.

Збаёдаць грошы.
#словы_З Адкрыць / каментаваць

2021-07-31 19:14:09 Мамачкі, гэта ўжо ліпень скончыўся!
⠀
ЛІ́ПЕНЬ (lipień)
(назоўнік мужчынскі род)
⠀
Сёмы месяц каляндарнага года.
⠀
Сябры, падзяліцеся, як праходзіць вашае лета?
#словы_Л Адкрыць / каментаваць

2021-07-29 22:37:42 Гэтаксама перакладаецца як "кремень".

СКÁЛКА (skałka)
(назоўнік, жаночы род)

1. Тлушчавая кропля на вадзе, у страве.

На паверхні малака — жоўтыя скалкі, як маленькія сонцы. (Ермаловіч).

2. Вельмі цьвёрды камень, які выкарыстоўваюць для выкрэсваньня агню; крэмень.

Сымон па скалцы крэсівам чок! чок! і іскру ў губцы разьдзімае. (Колас). Адкрыць / каментаваць

2021-07-28 21:39:27 БРУЖМÉЛЬ (bružmiel)
(назоўнік, мужчынскі род)

Кустовая расьліна сямейства бружмелевых з папарна разьмешчанымі лістамі і рознакаляровымі духмянымі кветкамі.
#словы_Б Адкрыць / каментаваць

2021-07-26 17:35:57 #цытаты Адкрыць / каментаваць

2021-07-19 13:31:32 ЖЛУ́КТА (žłukta)
(назоўнік)

1. Абласное слова: пасудзіна для запарваньня бялізны, выдзеўбаная ў форме кадушкі з драўлянае калоды.

У клеці паставілі дзежкі, карыты, жлукту, ступу ды другія гаспадарчыя прылады. (Галавач).

2. Размоўнае слова: пра таго, хто многа п'е, апіваецца.

— Скарачае гэтаю чорнаю сівухаю свой паганы век, жлукта няшчасная. (Пасьлядовіч).

3. Той, хто любіць многа есьці, прагны да яды.
#словы_Ж Адкрыць / каментаваць

2021-07-08 19:56:41 ТРУС (trus)
(назоўнік, мужчынскі род)

1. Невялікі хатні грызун сямейства заечых.

Сапраўды, Томі ўбачыў тут цэлую стайку трусоў, якія выбраліся, відаць, з-пад дому і разбрыліся, разьбегліся па ўсяму саду. Лынькоў.

2. Футра гэтага грызуна.
#словы_Т Адкрыць / каментаваць

2021-07-07 23:47:34 7. Пераноснае значэньне: непакоіць, хваляваць, мучыць (пра думкі, адчуваньні).

Усё гэта рабілася мэханічна, бо галаву сьвідравалі іншыя думкі. (Чарнышэвіч).

Да самага вечара стары не пайшоў нікуды. Мучыла, сьвідравала душу вострае адчуваньне, што трэба неадкладна неяк старацца памагаць Ганьне. (Кулакоўскі).

8. Раздражняць слых рэзкімі гукамі.

Толькі сьвідраваў вушы востры, пранізьлівы звон, ды рэзкімі, балючымі штуршкамі біла ў скроні кроў. (Шашкоў).

9. Раздражняць нюх рэзкім пахам.

Адчуваньне вярнулася немаведама ад чаго: ці ад пякельнага болю, ці ад таго, што колы вагона ляскалі, падскокваючы на стыках рэек, ці ад моцнага паху ёдаформу, які, здавалася, сьвідраваў нос. (Сабаленка).

10. Пераноснае значэньне: пільна ўглядацца ў каго, – што-н.

Тодар адчуў, што вочы ўсяе залі ўпіраюцца яму ў сьпіну, сьвідруюць яго. (Крапіва). Адкрыць / каментаваць

2021-07-07 23:47:16 СЬВІДРАВÁЦЬ (śvidravać)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)

1. Рабіць сьвердлам адтуліны ў чым-н.

А таго, каб так лёгка сьвідраваць халоднае тоўстае жалеза, нават і не ўяўляў [Васіль]. (Кулакоўскі).

2. Бурыць адтуліны ў грунце або ў горнай пародзе.

З тае пары, як пачалі сьвідраваць зямлю, людзі не маглі абысьціся бяз гліністага раствору. («Маладосьць»).

3. Струменем вады пад вялікім ціскам прамываць адтуліны ў чым-н.

Сёньня людзі навучыліся тонкім струменем вады сьвідраваць сталь. (Броўка).

4. Тачыць, прабіваць, рабіць адтуліны ў чым-н. (пра расьліны, жывёл і пад.).

Граніт і голае каменьне сьвідруюць тонкія карэньні. Шукаючы жывой крыніцы, каб чыстае вады напіцца. (Грахоўскі).

5. Пераноснае значэньне: пранізваць паветра, ваду рэзкім узьлётам, хуткім вярчэньнем.

Арлы-самалёты сьвідруюць прастор. (Купала).

6. Пераноснае значэньне: дзьмуць зь вялікай сілай (пра вецер).

Захавай, мой сын, прашу я, човен у адрыне, няхай вецер не сьвідруе, няхай так не гіне. (Колас). Адкрыць / каментаваць

2021-07-04 19:23:16 Нагадваем

БЗЬДЗЮЛЬ (bździul)
(назоўнік, мужчынскі род)

1. Палявы (лясны) клоп.

Гэтаксама ў якасьці сынонімаў ужываюцца наступныя словы: бзьдзіль, бзьжзюль, бзьдзюля, бзьдзюлька, бзьдзюх, бздуха.

2. Пераноснае значэньне: нікчэмны чалавек.
#словы_Б Адкрыць / каментаваць

2021-07-04 13:12:49 ЛО́КШЫНА (łokšyna)
(назоўнік, жаночы род)
⠀
1. Выраб з пшанічнай мукі ў выглядзе тонкіх высушаных палосак цеста.
⠀
2. Страва, прыгатаваная з такога вырабу.
#словы_Л Адкрыць / каментаваць

2021-07-01 15:20:28 Адкрыць / каментаваць

2021-06-30 13:11:00 ХМЫЗЬНЯ́К (chmyźniak)
(назоўнік, мужчынскі род)

Кусты, зарасьнікі дробных маладых дрэўцаў.

Лес быў густы, зь непралазнымі хмызьнякамі. (Якімовіч).
Беражыстая рэчка ўтапілася ў хмызьняках і лазе; спрадвеку жалобна журчыць пра людзкія надзеі, як сьведка таго, што было. (Каваль).
#словы_Х Адкрыць / каментаваць

2021-06-29 09:50:08 МАДЗЕ́ЦЬ (madzieć)
(дзеяслоў, незакончанае трываньне)
⠀
1. Жыць у цяжкіх умовах.
⠀
[Сузан] не жыве, а мадзее.. Трэба лічыцца з кожным цэнтам. (Лынькоў).
⠀
2. Бязмэтна існаваць; марнець.
⠀
— Ну, дык як, дзяўчаты, жывяце? — Як гарох пры дарозе, — першая адказала Валя. — Не жывём, а мадзеем. (Новікаў).
⠀
3. Зрабіцца хваравітым, чэзнуць (рас. "чахнуть").
#словы_М Адкрыць / каментаваць

2021-06-26 21:42:25 КПÍНЫ (kpiny)
(назоўнік)

Злыя, абразьлівыя жарты, насьмешкі з каго-, чаго-н.

Платон Астапавіч ведаў характар сваёй дачкі: яшчэ дзяўчынкай яна ня раз сваімі кпінамі і крытыкай выводзіла яго з цярпеньня. (Шамякін).
І сьмех там быў, былі і жарты, і кпіны едкія, і злосьць. (Колас).
#словы_К Адкрыць / каментаваць

2021-06-24 20:50:16 Ну як, сябры, стаміліся ад такога сквару?

СКВАР (skvar)
(назоўнік, мужчынскі род)

Размоўнае слова: сьпёка, гарачыня.

Аблачок наплыў, і сквар прапаў. (Барадулін).
#словы_С Адкрыць / каментаваць

2021-06-23 09:06:34 Дабрыдзень, сябры! Зычым плённага дня і добрага настрою!

ВЭ́ЛЮМ (velum)
(назоўнік, мужчынскі род)
⠀
Кавалак тонкай празрыстай тканіны, прымацаваны да вянка або жаночага капелюша; зьяўляецца часткай жаночага шлюбнага (белы) або жалобнага (чорны) убору.
⠀
Нявеста была як нявеста: у беласьнежным вэлюме, зь вянком, з букецікам белых красак на грудзях. (Лынькоў).
(у пераносным значэньні): Два дні неба над пасёлкам было зацягнута хмарамі. Яны ахуталі шэрым вэлюмам вяршаліны гор. (Бяганская).
#словы_В Адкрыць / каментаваць

2021-06-22 09:43:24 У Інстаграме нас ужо 30 тысяч! Дзякуй, родненькія, за неймаверную падтрымку! Падабайкі і вялізарны дзякуй кожнаму з Вас
#словы_П Адкрыць / каментаваць

2021-06-21 17:18:39 АБЕ́РУЧ (abieruč)
(прыслоўе)
⠀
1. Абедзьвюма рукамі (абхапіць, узяць што-н.).
⠀
Павёў доктар пана ў лазьню, пасадзіў на палон ды загадаў трымацца аберуч за жэрдку. (Якімовіч).
⠀
2. Папераменна, то ў адной, то ў другой руцэ (несьці што-н.).
⠀
Марынка аберуч несла гэтую торбу.
⠀
3. Разам.
⠀
Той зімой восем чалавек жылі аберуч з намі ў нашай хаце.
#словы_А Адкрыць / каментаваць