Haroshak.by

2022-01-18 20:20:12 621 год Віленска-радамскай уніі!

Віленска-радамская унія — дзяржаўная і палітычная дамова ВКЛ і Польскага каралеўства, заключаная ў Вільні 18 студзеня і ратыфікаваная Кароннай Радай у Радаме 11 сакавіка 1401 года.
Па ўмовах уніі ВКЛ заставалася самастойнай дзяржавай у саюзе з Польшчай.

Ягайла захаваў тытул вярхоўнага князя літоўскага, а Вітаўт афіцыйна набыў тытул вялікага князя літоўскага (фактычна ён ім быў паводле ўмоў Востраўскага пагаднення 1392 г.).
Вітаўт стаў пажыццёвым гаспадаром ВКЛ і атрымаў поўную свабоду ў вырашэнні ўнутраных спраў. Пасля яго смерці ВКЛ павінна было перайсці да Ягайлы і яго нашчадкаў.
Польскі бок абяцаў, што ў выпадку смерці Ягайлы і згасання яго дынастыі баяры ВКЛ будуць удзельнічаць у выбарах новага агульнага манарха. Адкрыць / каментаваць

2022-01-17 19:47:57 17 студзеня 1732 года нарадзіўся апошні кароль Рэчы Паспалітай Станіслаў Аўгуст Панятоўскі.

Ён прыйшоў да ўлады з дапамогай Кацярыны ІІ, але яго нельга назваць толькі бязвольнай марыянеткай Расіі.
Напачатку Станіслаў Аўгуст Панятоўскі спрабаваў вызваліцца ад поўнай залежнасці ад Расіі, шукаў шляхі да саюзу з Аўстрыяй і Францыяй.
Ва ўмовах палітычнага хаосу ён спрабаваў праводзіць эканамічныя і палітычныя рэформы.
Пры ім была створана Канстытуцыя Рэчы Паспалітай (варта адзначыць, што праект яе быў неадназначны для гісторыі Беларусі, бо ВКЛ у дакуменце не згадвалася).
На жаль, усе захады па змене сітуацыі былі прыняты запозна. Дзяржава была падзелена, яе часткі анексаваны, а кароль стаў нявольнікам ва ўласным палацы. Адкрыць / каментаваць

2022-01-07 15:41:18 Прысвяткі. Раство. Чакаем Бога.
Елкі пах і цеплыня ў душы.
Зорка ў небе першая дрыжыць.
Косы распускае з асцярогай.
Тонкім пальчыкам анёл-дзіця
Ўсё малюе маразы па шыбах
Печаныя яблыкі і рыба,
На стале гарачая куцця...
Пухкі сьнег, святая завіруха,
Неба усчыняе небатрус:
Зноў па-беларуску нейкі блюз
Котка напяваць пачне ля вуха...
Разам родным верыцца ў цуды.
Сябра зноў змагаецца са сном,
Каб такі заўважыць: за акном
Па сумётах Бог ідзе разуты.

Кася Іофе

Віншуем з Калядамі! Хай вашыя сем'і атуліць спакой. Адкрыць / каментаваць

2022-01-06 18:52:18 Пісаў пра гісторыю Беларусі і беларусаў зразумелай мовай. Традыцыю дзяржаўнасці Беларусі вёў ад Полацкага, Смаленскага, Турава-Пінскага княстваў і ВКЛ. Стварыў эсэ пра князя Вітаўта, Францішка Скарыну, Кастуся Каліноўскага Францішка Багушэвіча.
Дапамог уратаваць калекцыі Віленскага беларускага музея імя Івана Луцкевіча: па ягонай прапанове экспанаты схавалі ў касцёле св. Міхаіла Арханёла
13 красавіка 1949 года быў арыштаваны другі раз, асуджаны да 25 гадоў лагероў
Загінуў пасля этапавання ў Азярлаг (г. Тайшэт Іркуцкай вобласці). Адкрыць / каментаваць

2022-01-06 18:52:13 “Мы беларусы, а наша Бацькаўшчына - Беларусь”.

Сёння спаўняецца 130 гадоў беларускаму адраджэнцу, святару Адаму Станкевічу. Яго жыццё было багатым на падзеі, а фінал - трагічным. Мы абралі некалькі фактаў пра жыццё і смерць Адама Станкевіча.

фактаў пра Адама Станкевіча

Распачаў святарскую дзейнасць у 1914 годзе
Адзін з заснавальнікаў Хрысціянскай дэмакратычнай злучнасці (партыіі “Беларуская хрысціяская дэмакратыя” з 1917 года)
У ліпені 1917 года ў Дзісненскім павеце паклаў пачатак прамаўленню казанняў на беларускай мове
Адзін з заснавальнікаў у Вільні беларускай друкарні імя Ф. Скарыны (1926—1940), у якой выдадзена не менш за 146 назваў беларускіх рэлігійных і свецкіх кніг Адкрыць / каментаваць

2021-12-31 23:22:45 Дарагія сябры! Віншуем з Новым годам!

Хай у вас усё будзе добра! Не важна, вы на печцы ў старой бацькоўскай хаце або ля каміна, у заснежаных гарах ці на пляжы, у мястэчку ці ў сталіцы, галоўнае, каб свята вы сустрэлі ў кампаніі блізкіх людзей. Цудоўнага настрою!

Дзякуй, што былі разам з намі! Застаецца зусім троху часу. Мы адамкнем дзверы - і скіруемся ў падарожжа па Беларусі. Гайда з намі!

Вясёлых калядных святаў! Адкрыць / каментаваць

2021-12-31 22:03:34 У навагоднюю ноч варажылі. Гэта рабілі дзяўчаты, якія хацелі даведацца пра будучага мужа. Але ў наш прагрэсіўны век мы не будзем прытрымлівацца стэрэатыпаў ;)

Спосаб першы

Бяжыце пад вокны суседкай хаты і ўважліва слухайце. Калі пачуеце дзеясловы руху (пайсці, спяшацца, бегчы), то шлюбу быць. Калі ж будуць словы кшталту “пасядзіце, вечар доўгі”, з вяселлем давядзецца пачакаць.

Спосаб другі

Калі вам нудненька, то вось варыянт, як правесці час весела. Вам трэба знайсці бочку, пеўня і зерне. Здыміце абруч, пакладзіце на зямлю. Хай кожны варажбіт сыпне па жменьцы вакол абруча. Прынясіце пеўня. Чыё зерне ён пачне дзяўбці першым, той будзе мець шчасце.

Спосаб трэці

Яшчэ можна паабдымацца з плотам. Знайдзіце драўляны плот і абдыміце яго аберуч. Затым палічыце колькі штакецін вы захапілі. Цотная колькасць азначае хуткі шлюб.

Хай вам шчасціць! Адкрыць / каментаваць

2021-12-30 19:20:26 Учора мы пісалі пра стравы для навагодняга стала, сёння раскажам, чым можна заняцца разам з сябрамі і сям’ёй, калі спаць класціся рана, а тэлевізар глядзець не хочацца.

Ваджэнне “казы”

Спачатку трэба прыбраць “казу” - самага кемлівага з хлопцаў апрануць у вывернуты кажух. Твар вымазаць сажаю або надзець маску; на галаву - шапку, да якой прымацаваны рогі. У завяршэнне ўбору хлопцу даецца ў рукі вупражная дуга — на яе ён сядае вярхом, і — “каза” гатова.
Шчадруйце пад вокнамі (асабліва, калі вы жывяце ў шматпавярховіках) і ў хатах. Спявайце песні, не забудзьцеся выканаць “Го-го-го, каза”. Пачынайце “вандроўку” з канца ў канец вёскі (з паверха на паверх), прычым без папярэдняга запытання: “Пазвольця нам, хазяін, пагуляць” ніхто не заходзіць у хату.
Атрымаўшы дазвол, пад аднастайны танец “казы” пачынайце весела спяваць

Шчадраванне (для дзяўчат)

Абярыце самую прыгожую дзяўчыну, апраніце ў найлепшую сукенку, упрыгожце вянком са стужкамі. Дзяўчынка-прыгажуня называлася “шчодрай”, а яе наведванне хат сімвалізавала дабрабыт, шчодры ўраджай. Спявайце тое ж самае, што і іншыя калядоўшчыкі

“Ката пячы”

Трэба спячы ката наступным чынам: галаву і тулава — з цеста, вушы і ногі — з сала, а хвост — з каўбасы. Павесьце сярод пакоя пад столлю. Затым па чарзе “пад’язджайце” на вілках да “ката”, каб зубамі адкусіць у яго кавалачак, а калі атрымаецца, то і ўсяго адарваць. Пры гэтым трэба гаварыць: “Еду з кута на “ката”, цап за “ката”. Але мала каму ўдаецца выканаць такую ролю з поспехам, бо яго ўвесь час смешаць. Таму, хто засмяецца - вымазваюць твар сажай. Ён больш не зможа ўдзельнчаць у конкурсе. Астатнія па чарзе павінны старацца адкусіць кавалачак. Пераможа той, хто адарве ката.

“У арэхі”

Вазьміце жменю арэхаў і прапануйце адзін аднаму адгадаць, цотная ці няцотная колькасць знаходзіцца ў прыгаршчах, гаворачы: “Ці цот, ці лішка?”. Той, хто адгадаў, атрымлівае арэхі, калі не — абавязаны столькі ж вярнуць сябру.

“Шкута”

Сядзьце радком, пакуль адзін носіць пяць капеек у далонях,
стараючыся незаўважна палажыць іх каму-небудзь, другі ходзіць ззаду і
спрабуе адгадаць, у каго тое “золата”. Першы гаворыць словы:

Шкута йдзе,
Золата нясе.
Хто адгадае,
Той вялікае
шчасце мае.

Калі другі адгадае, у чые далоні пакладзены мядзяк, то сядае ў рад. А той, у каго аказалася “золата”, займае яго месца.


У навагоднюю ноч яшчэ варажылі, але пра гэта мы раскажам пазней ;)

Працяг будзе! Адкрыць / каментаваць

2021-12-30 18:44:08 Адкрыць / каментаваць

2021-12-29 21:50:49 Не ведаеце, што рабіць на зімовых вакацыях? Вось вам пяць ідэй, як напоўніцца яскравымі ўражаннямі ў беларускім духу. Запрашаем ў падарожны карагод. Разам з батлейшчыкамі і калядоўшчыкамі можна зазірнуць у беларускую вёску, аздобіць ялінку, пазнаёміцца з тутэйшымі мастакамі і паслухаць старадаўнюю музыку.

http://haroshak.by/svyaty/ Адкрыць / каментаваць