2022-01-21 21:21:24
Спрабую без гістэрыкі разабрацца, якія паводзіны на надыходзячым “рэферэндуме” больш карысныя для пераменаў.
Эмацыйна, вядома, байкот. Ды пайшлі вы са сваімі галасаваннямі, няма вам веры, хоць там задушыцеся. Хрэн вам, а не мой голас, каб вы яго фальсіфікавалі. Хай будуць пустыя ўчасткі, каб усе бачылі, і ў свеце таксама, што ўлада нелігітымная і што рэферэндум незаконны.
Але нюанс у тым, што большасць грамадства (як і ўвесь свет) і так ведае, што ўлада нелігітымная, а рэферэндум назаконны. Яго і так ніхто ўжо не прызнае. То бок гэтая функцыя байкоту адпадае. Значэнне байкоту, як фактара, як пазбавіць фальсіфікатараў галасоў, смешнае. Уначы міліцыянт і нехта з камісіі і так укінуць у скрыні свае кіпы “ЗА”, як і звычайна. Байкот пакажа сапраўдную яўку? Не, і так у суботу напішуць, што датэрмінова галасавала 45%. У нядзелю хопіць 6%, каб “рэферэндум” адбыўся. Байкот карысны ўладзе, бо самыя актыўныя і нязгодныя застануцца дома. Пра гэта марыць хунта, каб усе сядзелі дома ў апатыі.
Прапанова Ціханоўскай рацыянальна мацнейшая. Калі хунта ведае, што адбудзецца мабілізацыя, то ўзнікае шмат пагрозаў нарабіць памылак – недабзьдзяць або перабзьдзяць. Калі ўкінуць амаль 50% бюлетэняў датэрмінова (пры рэальнай яўцы ў 10%), няма гарантыі, што ізноў у нядзелю ня будзе чэргаў, што хопіць бюлетэняў, што не будзе збою адпрацаванай сістэмы. Збоі ў працы камісій на гэтых выбарах адбываліся менавіта таму, што сябры камісій бачылі каласальную розніцу ў галасах паміж Ціханоўскай і Лукашэнкам. Менавіта таму нехта з чальцоў камісіі не падпісваў выніковы пратакол (хтосьці, бо сумленны, а іншы з-за страху,) нехта проста не вывешваў пратакол, а ў некаторых камісіях паміж яе ўдзельнікамі была сапраўдная вайна. У жніўні 2020 гэта была гульня нерваў, чалавечы фактар.
Калі б прыхільнікі Ціханоўскай засталіся дома, а галасы аддалі толькі ябацькі, то не было б такога псіхалагічнага фактару страху на чальцоў камісій, бо яны проста б не бачылі іншага боку ў бюлетэнях. Я перакананы, што ўсе папярэднія выбары апаненты Лукашэнкі акурат байкатавалі выбары, бо не бачылі сэнсу ў галасаванні (як я). А камісіі ў выніку не бачылі апазіцыі ў бюлетэнях, або яна была мізэрнай. Не было глебы для памылак і канфліктаў у камісіях, а сумленныя чальцы камісій маглі лічыць, што “овчинка выделки не стоит», бо апанентаў улады – нуль з палачкай, дык навошта лезці на ражон. Іншая справа, калі ты бачыш, што “мы- сіла”.
Як бы хунта не жадала, цалкам ябацькаўскія камісіі, стварыць вельмі складана. А таму масавы паход аматараў зрабіць бюлетэнь несапраўдным, стварае поле для масы памылак унутры камісій. І гэтыя памылкі могуць мець непрадбачаны характар. Нават у ябацькі можа спрацаваць рэфлекс, страх, гістэрыка, калі ён убачыць кіпу папераў з “двума крыжыкамі”. У выпадку адсутнасці такіх бюлетэняў гэтыя рэчы не спрацуюць дакладна. Гэта нашмат больш бяспечная форма пратэсту, чым байкот. У эканоміцы, дзе амаль палова рабочых залежаць ад дзяржавы, многіх і так пагоняць цаною звальнення.
Нават чыста сімвалічна “два крыжыкі” маюць больш вагі, бо ўся гэтая вертыкаль бачыць, што пратэст нікуды не знік, што супраць хунты ўсё яшчэ большасць і гэта таксама псіхалагічны ўдар па сістэме, нават калі на наступны дзень на вуліцах не будзе сотняў тасяч пратэстоўцаў. Але галоўнае, гэта пакажа самім прыхільнікам пераменаў, што яны ёсць, што нічога не скончылася, што чуткі пра смерць пратэсту моцна перабольшаныя. Нават калі гэта будзе чыста сімвалічная перамога, яе каэфіцынт карыснага дзеяння і так большы, чым байкот. Такая форма пратэсту стварае ціск на хунту і непакой унутры. А іх памылкі – гэта плюсы апанентаў хунты.
P.S. З цікавасцю выслухаю контраргументы і, магчыма, нават змяню меркаванне.
2.9K views18:21
Г
