2022-05-18 12:51:07
«Загляне сонцэ и ў нашэ ваконцэ»18 траўня 1906 года ў Пецярбургу была зарэгістравана першае легальнае беларускае выдавецтва «
Загляне сонца і ў наша аконца».
Чаму гэта важна Выдавецтва сталася пляцоўкай для маладых тады яшчэ
Янкі Купалы і
Якуба Коласа, таксама папулярызавала ўжо прызнаных аўтараў 18 стагоддзя, такіх як
Дунін-Марцінкевіч і
Францішак Багушэвіч.
У выдавецтве выйшлі ў свет першыя падручнікі на беларускай мове.
Суполка заахвочвала да творчасці маладых беларускіх аўтараў.
Выдавецтва ў сваёй дзейнасці выпрацоўвала прынцыпы правапісу беларускай мовы.
Акрамя кніг, «Загляне сонца…» друкавала паштоўкі з выявамі выбітных беларускіх дзеячаў, культурніцкіх з’яваў, краявідамі, гістарычнымі помнікамі, тым самым
папулярызуючы беларускую культуру і фармуючы беларускую самасвядомасць. У выдавецтве «Загляне сонца…» пабачылі свет першыя беларускія падручнікі «
Беларускі лемантар, або Першая навука чытання» (аўтар невядомы) і таксама «
Першае чытанне для дзетак беларусаў»Алаізы Ажэшка.
Заснавальнікамі выдавецтва (сярод іншых) сталі мовазнаўца, фалькларыст, кандыдат гісторыка-філалагічных навук прафесар Пецярбургскага ўніверсітэту
Браніслаў Эпімах-Шыпіла і нядаўні выпускнік Пецярбургскага тэхналагічнага інстытуту
Вацлаў Іваноўскі. Першая рэдакцыя месцілася ў кватэры Браніслава Эпімах-Шыпілы.
На працу выдавецтва быў абвешчаны «краундфандынг» – патэнцыйным ахвярадаўцам былі адасланыя адрасныя лісты з заклікам «
ці працай сваёй, ці грашамі» дапамагчы справе кнігадруку. Да ліста прыкладалі статут выдавецтва.
За час існавання «Загляне сонца…» выдала
38 кніг агульным накладам больш за
100 тысяч асобнікаў.
У выдавецтве выходзіла не толькі мастацкая літаратура, але і практычныя дапаможнікі па гаспадарцы.
Акрамя твораў беларускіх аўтараў «Загляне сонца…» выдавала пераклады з расейскай, польскай, украінскай моваў. Напрыклад, п’есы
Чэхава.
Сярод «спонсараў», хто ахвяраваў грошы на працу выдавецтва, была княгіня
Магдалена Радзівіл. Кнігі друкаваліся ў тыпаграфіі Казімера Пянткоўскага ў Пецярбургу і распаўсюджваліся ў Вільні, Варшаве, Менску, Гародне, Гомлі, Віцебску і іншых гарадах. Кнігі часам шлі дадаткам да газеты «Наша Ніва», і іх распаўсюдам займаўся асабіста
Янка Купала. Для друку выкарыстоўвалася як кірыліца, так і беларуская лацінка, а некаторыя кнігі мелі два варыянта – на кірыліцы і лацінцы.
З 1909 года справа «Загляне сонца…» настолькі пашырылася, што выйшла на самаакупнасць і нават пачала прыносіць прыбытак.
Дзейнасць суполкі спынілася ў 1914 годзе з пачаткам Першай сусветнай вайны.
1.5K views09:51
B
