Get Mystery Box with random crypto!

Sceptic.club

Лагатып тэлеграм-канала sceptic_club — Sceptic.club S
Лагатып тэлеграм-канала sceptic_club — Sceptic.club
Адрас канала: @sceptic_club
Катэгорыі: Факты
мова: беларускі
Падпісчыкі: 52
Апісанне з канала

Думаць. Сваёй. Галавой.

Ratings & Reviews

2.33

3 reviews

Reviews can be left only by registered users. All reviews are moderated by admins.

5 stars

0

4 stars

0

3 stars

1

2 stars

2

1 stars

0


Апошнія паведамленні

2023-05-14 16:55:04 Надоечы прачытаў кнігу Бехцерава пра «ВНУШЕНИЕ И ЕГО РОЛЬ В ОБЩЕСТВЕННОЙ ЖИЗНИ». Гэта той самы Бехцераў, імём якога названыя вуліцы і больніцы. Нечакана чытво аказалася вельмі пазнавальным, нягледзячы на тое, што было напісана ў далёкім 1897 годзе.

«...В настоящую пору так много вообще говорят о физической заразе при посредстве "живого контагия" (contagium vivum) или т.н. микробов, что, на мой взгляд, нелишне вспомнить и о "психическом контагие", приводящем к психической заразе, микробы которой хотя и не видимы под микроскопом, но тем не менее подобно настоящим физическим микробам действуют везде и всюду и передаются чрез слова, жесты и движения окружающих лиц, чрез книги, газеты и пр., словом, где бы мы ни находились, в окружающем нас обществе мы подвергаемся уже действию психических микробов и, следовательно, находимся в опасности быть психически зараженными...»

Пагадзіцеся, гучыць так, нібы пісалася пра наш час І хаця сам аўтар таксама добры экзэмпляр для вывучэння ментальных паразітаў (у прыватнасці імперскага мыслення), ягоныя думкі вельмі карысныя для разумення бягучых падзей. Цікава тое, што з сучаснымі ведамі пра работу псіхікі (наколькі я знаёмы з гэтай тэмай) ягоныя ўяўленні ніяк не разыходзяцца за выключэннем тэрміналогіі. Перакладаючы на сучасны капыл, Бехцераў кажа:

Прапаганда — гэта наўмыснае індуцыраванне псіхозу.

Іншымі словамі: прапаганда праз свае рупары распыляе псіхічную заразу, якая пазбаўляе крытычнасці і робіць мысленне неадэкватным рэальнасці. І гэта не метафара, а рэальны псіхіятрычны дыягназ: ICD-10, F24 Induced delusional disorder (пісаў пра гэта раней).

Аўтар ярка ілюструе свае словы мноствам гістарычных і сучасных яму клінічных кейсаў, ад чаго тэкст праглынаецца за адзін прысест. Вельмі рэкамендую, пазней аформлю галоўныя думкі кнігі ў лонгрыд.

#кнігі #прапаганда
14 views13:55
Адкрыць / каментаваць
2023-05-03 18:32:14
Такое назіранне нядаўна зрабіў я. Загугліў і выявілася, што нічога новага я не адкрыў

Гэты псіхалагічны феномен ужо апісалі пры дапамозе «тэорыі афекту як інфармацыі» (affect-as-information theory). Калі каротка: мы можам успрымаць свае эмоцыі як крыніцу інфармацыі пра навакольны свет.

Чаму нам зручна так думаць?

Ланцужок просты: раз эмоцыі гэта рэакцыя на знешнія падзеі, значыць яны даюць інфармацыю пра гэтыя падзеі. Гэткім чынам суб'ектыўная рэакцыя на падзею можа ўспрымацца як аб'ектыўны факт пра гэтую падзею.
Я адчуў гнеў? Значыць прадмет гневу — нешта недапушчальнае.

Я адчуў радасць? Значыць тое, што адбылося сапраўды вартае існавання.
Але ж відавочна, што чалавека можа прагнявіць чыясь заява, што Зямля круглая, і ўзрадаваць факт гібелі тысяч людзей, якіх ён лічыць пацукамі.

Эмоцыі не заўсёды адлюстроўваюць рэальнасць. Таму важна, каб нашыя этычныя налады былі настроены па стандартах гуманізму, каб мы не нарабілі бяды, пачаўшы змагацца са злом, якога не існуе.

#аксіёмы #памылкі_мыслення
24 viewsedited  15:32
Адкрыць / каментаваць
2023-04-25 14:19:00 ЭФЕКТ БОЛЬШАСЦІ: ЧАМУ Ў НАТОЎПЕ МЫ ДУРНЕЕМ

Рашэнні, якія мы прымаем у групе, як правіла, значна горшыя, за тыя, што мы прымаем індывідуальна.

Перабыванне ў натоўпе інтэлектуальна абмяжоўвае.

Гэтак адбываецца бо ў натоўпе аднадумцаў мы абменьваемся не інфармацыяй, а ўласнымі ілюзіямі і забабонамі, якія дадзеным кантэксце прымаюцца за факты. Праблема крыецца ў максімальным канфармізме, да якога схіляе перабыванне ў натоўпе.

Гэты факт, быццам бы, ідзе ўразрэз з шырока вядомым эфектам «мудрасці натоўпу». Нагадаю, эфект заключаецца ў тым, што абагуленае меркаванне вялікай групы людзей дазваляе атрымаць больш дакладны прагноз, чым даў бы любы асобна ўзяты член групы. Гэтым эфектам прынята тлумачыць эфектыўнасць калегіяльнага прымання рашэнняў — асновы дэмакратычнага ладу.

Але ніякай супярэчнасці няма. Справа ў тым, што «мудрасць натоўпу» працуе толькі калі члены натоўпу выносяць меркаванні незалежна адзін ад аднаго, і найбольшы эфект назіраецца ў групах з неаднародным складам.

Але ў натоўпе аднадумцаў, у згуртаваных вакол пэўных ідэй групах, бярэ верх імкненне да адзінства: мы кажам і нават думаем толькі тое, што прынята казаць і думаць у гэтай суполцы.

Такім чынам, хаця мы лічым інтэрнэт магістраллю для абмену інфармацыяй, ён можа быць і магістраллю для абмену забабонамі і аблудамі. Twitter і Facebook могуць збіраць нас у віртуальныя натоўпы, у якіх мы таксама робім шмат глупстваў.


Падрабязней у артыкуле BBC

#псіхалогія
31 viewsedited  11:19
Адкрыць / каментаваць
2023-04-21 16:49:01 Як ад вірусаў мыслення залежаць нашыя ўчынкі і паводзіны.
Новае відэа «Вірусы мозга, альбо Ментальныя вірусы» паводле нядаўняга посту.

#мысленне #відэа
35 views13:49
Адкрыць / каментаваць
2023-04-17 12:13:01 ВІРУСЫ МОЗГУ. Атрымліваецца, што любая ідэя — гэта вірус?

То бок і навука — гэта такая самая ментальная зараза як вера ў сілу Анатоля Кашпіроўскага?..

Не. Так жа сама як не ўсе кампутарныя праграмы з’яўляюцца вірусамі, не любая думка ёсць шкоднай ідэяй.

У чым розніца?

Добрыя ідэі КАРЫСНЫЯ ў адрозненне ад вірусаў, якія існуюць толькі таму, што навучыліся захоўваць сваё існаванне, хай сабе прыносячы шкоду свайму носьбіту.

Добрыя карысныя ідэі і праграмы распаўсюджваюцца, бо людзі шматкроць пераправяраюць іх і толькі пасля гэтага рэкамендуюць сябрам. То бок да іх ад пачатку ставяцца крытычна. У адрозненне ад іх вірусы не праходзяць фільтрацыі скептыцызмам.

Так, навуковыя ідэі так жа сама як вірусы падлягаюць натуральнаму адбору. Але чыннікі, якія шліфуюць навуковыя ідэі, гэта: правяральнасць, падтрымка фактамі, дакладнасць, універсальнасць і прагрэсіўнасць. Ментальныя вірусы распаўсюджваюцца пры поўнай адсутнасці гэтых якасцяў.


• • •
Серыя постаў «Вірусы мозгу» гэта мой даволі вольны пераказ артыкулу Рычарда Докінза. Менш літар, менш красамоўства… Але Докінз цудоўны аўтар, то лепей чытаць ягоныя творы цалкам: «Вирусы мозга»

Дый ці мала што, раптам я ўсё перакруціў

Будзьце скептычныя!

#мысленне #кнігі
39 views09:13
Адкрыць / каментаваць
2023-04-15 16:38:01 ВІРУСЫ МОЗГУ. Пяць сімптомаў заражанага мыслення.

Гэта працяг папярэдняга посту і тут я апішу шэраг прыкмет, якія дапамогуць зразумець, ці ўсё ок з вашымі ідэямі. Шукайце сімптомы:

1. Апантанасць
Як правіла, у пацыента выяўляецца глыбокая нутраная перакананасць у сваёй праваце. Ён не дапускае, што можа памыляцца. Гэткая перакананасць не патрабуе доказаў і не з’яўляецца вынікам назіранняў або логікі. Такую перакананасць яшчэ называюць верай.

2. Дагматызм
Звычайна пацыенты мяркуюць, што сумнівы недапушчальныя і што цвёрдая і непахісная вера — гэта добра. Рэлігіі лічаць сумнівы грахом. Цывільныя культы робяць так жа сама, але больш завуалявана, напрыклад, асуджаючы выступленне супраць «сваіх», што бы гэтыя «свае» ні ўчынілі.
Больш за тое, рэлігіі вызнаюць парадаксальную ідэю, што «адсутнасць доказаў — гэта цнота, калі гаворка ідзе пра веру» і «чым менш відавочнае сцверджанне, тым большай цнотай надзяляе вера ў яго».

3. Містыцызм
Падмурак перакананняў таго, хто хварэе на веру, уяўляе сабой прынцыпова неабвяргальныя сцверджанні, то бок ненавуковыя. Звычайна гэта проста мастацкі вымысел, пачэрпнуты з «адмысловых» кніг.
Падтрымліваць перакананасць у немагчымым дапамагае ўстаноўка, што тайна — гэта добра. Рэлігіі сцвярджаюць, што не трэба нават спрабаваць зазнаць, якім чынам ісцінае стала ісціным, мы проста павінны атрымліваць асалоду ад таямніцы яе паходжання і проста верыць.
Крайняе выражэнне сімптому «тайна гэта добра» — шырокавядомая думка Тэртуліяна «верую бо абсурдна».
У цывільных культах містыцызм праяўляецца ў веры ў нацыянальную веліч, гістарычнае прызначэнне або геапалітычную місію.

Тут будзе дарэчы ўзгадаць Белую Каралеву з З, якая ў адказ на алісіна «Нельга ж верыць у тое, што немагчыма», адрэзала: «Мяркую, ты проста мала займалася… Калі я была ў тваім узросце, я практыкавалася па паўгадзіны ў дзень. Часам у мяне атрымлівалася яшчэ да сняданку паверыць адразу ў шэсць немагчымых рэчаў».

Шматразовае паўтарэнне вельмі дапамагае ў гэтым занятку.

4. Гатовасць абразіцца
У хворага абавязкова будзе праяўляцца нецярпімасць да носьбітаў іншай веры, у найбольш цяжкіх выпадках ажно да забойства або апраўдання забойства. Гэтая нецярпімасць абавязкова спараджае ў вачах пацыента ворагаў, з якім ён пачынае цалкам шчыра змагацца. Не выключана такая самая нянавісць і да адступнікаў, якіх называюць здраднікамі.

Магчымая таксама варожасць у дачыненні да іншых спосабаў мыслення, якія патэнцыйна небяспечныя для веры пацыента. Напрыклад, да навуковага мыслення, якое можа дзейнічаць як антывірусная праграма.

5. Экзальтацыя
Нутраныя адчуванні пацыента могуць вельмі нагадваць тыя, што часцей за ўсё асацыююцца з сэксуальным пачуццем. У некаторыя моманты гэтыя пачуцці, скіраваныя на бога, куміра або абстрактны народ, перапаўняюць пацыента. Закаханасць вельмі моцна ўздзейнічае на мозг, таму не дзіўна, што некаторыя вірусы прыстасаваліся яе эксплуатаваць.

Такія вось сімптомы наяўнасці ментальнага віруса. Упэўнены, вы сустракалі падобнае.

Як бы гэта цяжка ні было, кожны пацыент здольны заўважыць, што ягоныя асабістыя перакананні шмат чым абавязаныя эпідэміялогіі. Ён заўсёды можа запытаць у сябе: «Чаму я трымаюся такога, а не іншага набору перакананняў? Таму, што я азнаёміўся з усімі варыянтамі і абраў той, догматы якога падаліся мне найбольш пераканаўчымі?». Упэўнены, адказ будзе «не».

Самая важная пераменная, якая вызначае прадмет веры пацыента, — выпадковасць нараджэння. Перакананні, якім ён так апантана адданы, маглі бы быць зусім іншымі, калі б ён нарадзіўся ў іншым месцы. Гэтыя перакананні не вынік свядомага выбару.

Калі ж пацыент выглядае рэдкім выключэннем і вызнае адрозную ад сваіх бацькоў рэлігію, тлумачэнне ўсё адно знаходзіцца ў рамках эпідэміялогіі. Наўрадці ён бесстаронне даследаваў сусветныя рэлігіі і выбраў самую пераканаўчую. Хутчэй за ўсё, ён проста сутыкнуўся з магутным інфекцыйным агентам накшталт Марціна Лютэра Кінга або апостала Паўла. Тут мы вядзем гаворку пра гарызантальны перанос, як пры адзёры. А перад гэтым гаворка ішла пра вертыкальны перанос, ад бацькоў да дзяцей.

#мысленне
32 viewsedited  13:38
Адкрыць / каментаваць
2023-04-13 18:56:01 ВІРУСЫ МОЗГУ. Што агульнага ў кампутарнага віруса і аблуды

Звыклыя нам біялагічныя і кампутарныя вірусы распаўсюджваюцца з адной прычыны: існуюць прылады для капіявання і распаўсюду віруса. Для біялагічных вірусаў гэта вузавыя ядры, для кампутарных — асобныя кампутары.

Акрамя біялагічных і кампутарных вірусаў ёсць яшчэ вірусы мозгу. Мы надзяляем ім вельмі мала ўвагі ў той час як яны кардынальна вызначаюць нашае мысленне і паводзіны.

Існаванне вірусаў мозгу (хаця правільней іх было бы называць ментальнымі вірусамі) — гэта непазбежная з’ява. Непазбежнай яе робіць устройства чалавечай псіхікі: мы запраграмаваныя на тое, каб інтэнсіўна засвойваць карысную інфармацыю, але засвойваючы яе, бывае вельмі складана адкідаць інфармацыю шкодную і небяспечную.

Асабліва цяжка гэта даецца дзецям. Уявіце: вам усяго 1 год і вы навучаецеся асновам роднай мовы. Гэта значыць цягам некалькіх гадоў вам належыць засвоіць багаты слоўнік гутарковай мовы, найскладанейшыя правілы сінтаксісу і семантыкі. Адзіны спосаб эфектыўнай перадачы ведаў — перанос іх у ваш розум з розумаў дарослых людзей. А для гэтага вы павінны ім цалкам давяраць. Такая сістэмная ўразлівасць. Гэта ж з’яўляецца прычынай, чаму дзеці максімальна адкрытыя для ментальных інфекцый, як хворыя на імунадэфіцыт.

Як я казаў, для паспяховага распаўсюду віруса трэба, каб ягоны носбіт валодаў двюма якасцямі:
1. гатовасцю ўспрымаць інфармацыю;
2. гатовасцю падпарадкоўвацца інструкцыям, якія ўключаныя ў гэтую інфармацыю.

Чалавечы мозг як дуплікатар, безумоўна, саступае кампутару і вузе ў дакладнасці, але ён таксама не благі ў гэтым. Той факт, што дзеці часцей прымаюць рэлігію сваіх бацькоў, чым якую-кольвек іншую, красамоўна пра гэта сведчыць.
Другі прыклад пераймання ўзораў паводзінаў, падобны да эпідэміі, — папулярныя цацкі накшталт спінэра, якія запаўняюць школы ў імгненне вока. Больш за тое, яны пераскокваюць з адной школы ў іншую, і гэты працэс нічым не адрозніваецца ад эпідэміі грыпу.

Ментальны вірус — гэта ідэя. Найбольш прывабныя ідэі становяцца больш шматлікімі, а ідэі, якія ўзмацняюць адна адну, будуць збірацца ў каманды (так жа сама робяць і гены). Гэтыя каманды ператвараюцца ў сукупнасці, якія дастаткова стабільныя, каб атрымаць агульную назву, напрыклад, «каталіцызм» або «вудаізм».

Чалавечы мозг — цудоўны носбіт для паразітычных ідэй якія распаўсюджваюцца самі па сабе і спараджаюць інфармацыйныя інфекцыі.

Як і любыя іншыя, вірусы мозгу павінны быць незаўважнымі для сваіх ахвяр. Калі вы заражаныя адным з іх, хутчэй за ўсё, вы не ведаеце пра гэта і будзеце гнеўна адмаўляць саму такую магчымасць. І тут узнікае важнае пытанне: калі вірус незаўважны для мозгу, як гэтаму мозгу яго выявіць?

Трэба шукаць сімптомы.
Пра іх гаворка пойдзе ў наступным посце.

#мысленне
33 views15:56
Адкрыць / каментаваць
2023-04-10 20:29:59
У 2001 бельгійскі гісторык Ганна Марэлі сфармулявала 10 прынцыпаў прапаганды. Гэта не першая спроба апісаць названы феномен, але яна дакладна заслугоўвае ўвагі. У відэа гэтыя прынцыпы цудоўна праілюстраваныя сучаснай фактурай.
Вось яны:

1. Мы не хочам вайны, мы толькі абараняемся.

2. Наш вораг нясе поўную адказнасць за гэтую вайну.

3. Лідар нашага ворага ад пачатку злы і падобны да д'ябла.

4. Мы баронім годную справу, а не свае асабістыя інтарэсы.

5. Вораг мэтанакіравана здзяйсняе злачынствы, але калі мы робім памылкі, то гэта адбываецца не наўмысна.

6. Вораг выкарыстоўвае забароненую зброю.

7. Нашы страты малыя, страты ворага вельмі істотныя.

8. Нашу справу падтрымліваюць прызнаныя інтэлектуалы і мастакі.

9. Наша справа святая.

10. Той, хто ставіць пад сумнеў нашу прапаганду, дапамагае ворагу і з'яўляецца здраднікам.

#прапаганда
215 views17:29
Адкрыць / каментаваць
2023-04-01 10:10:02
ЧЫМ ПАДОБНА?
Гульня для развіцця мыслення 7/7

Умовы гульні:
Уявіце два абсалютна розныя прадметы і знайдзіце між імі як мага больш агульных рысаў.

Напрыклад, чаравік і лятучы карабель:
1. абодва могуць пахнуць;
2. абодва могуць ляцець;
3. абодва парожнія;
4. абодва цвёрдыя;
5. могуць быць аднаго колеру.....

Што развівае:
• Бачыць агульнае, пагадзіцеся, гэта важна для паразумення ў штодзённым жыцці.
• Бачыць невідавочнае. Заглыбляючыся ў прадметы, дзіця перабірае самыя розныя іхнія характарыстыкі. Гэта таксама дазваляе ўзбагаціць карціну свету і развіць аналітычнае мысленне.

Гэта была апошняя гульня з нізкі. Спадзяюся, вашаму дзіцяці нешта з іх спадабалася. І вам самім было цікава

#аналітыка #інструкцыі
46 views07:10
Адкрыць / каментаваць
2023-03-25 11:03:02
ПРАДКАЗАЛЬНІК
Гульня для развіцця мыслення 6/7

Умовы гульні:
Бярэм за аснову любы прадмет /дзеянне/з'яву і называем, што замест яго было раней (выконвала тую самую функцыю) і што гэта можа быць у будучыні.

Напрыклад, святкаванне дня народзінаў:
— Як людзі адзначалі народзіны ў старажытнасці?
— Лавілі маманта і смажылі.
— Як адзначаюць цяпер?
— Пякуць торт і ўтыркаюць свечкі.
— Як будуць святкаваць у будучыні?
— Будуць прасіць у нэйрасеткі даставіць стол з тортам дадому....

Што развівае:
• Глядзець у мінулае і спрабаваць уявіць сябе ў тым кантэксце (пячоры, Рым, сярэднявечча...).
• Думаць пра сучаснасць, чым яна адрозніваецца ад мінулага, што зараз у парадку рэчаў.
• Думаць пра будучыню і перспектывы, пра тэхналогіі, як яны могуць выглядаць пазней.
• Думаць як вынаходнік — адпускаць фантазію, але ў звязцы з тэхналогіямі.

#аналітыка #інструкцыі
43 views08:03
Адкрыць / каментаваць